Stappenplan bij overlijden
Wat moet je doen nadat iemand is overleden? Waar begin je? Hier volgt een stappenplan bij overlijden. Vanaf het eerste moment tot en met de praktische zaken na een uitvaart.
Een overlijden betekent het verlies van een dierbare. Dat is één van de meest ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven. Naast het verdriet en de emotionele last die deze gebeurtenis met zich meebrengt, moeten nabestaanden ook beslissingen nemen en een aantal praktische zaken regelen. Dit kan naast een verdrietige tijd ook erg stressvol zijn, vooral als je niet weet waar je moet beginnen.
Dit stappenplan is gemaakt om je te helpen het overzicht te behouden in een moeilijke tijd. Je kan hier lezen wat je moet doen na het overlijden van een dierbare. Je wordt door het hele proces begeleid, van het melden van het overlijden tot het regelen van de uitvaart en het afhandelen van de nalatenschap. Met dit stappenplan bij overlijden hopen we je de nodige ondersteuning te bieden zodat jij de juiste beslissingen kunt nemen tijdens deze moeilijke periode.
- 1. Neem de tijd
- 2. Overlijden laten vaststellen
- 3. Kies een uitvaartverzorger
- 4. Laatste verzorging en opbaring
- 5. Planning
- 6. Uitnodiging maken
- 7. Inzicht in de kosten
- 8. Aangifte van overlijden
- 9. Invulling geven aan ceremonie
- 10. Ceremonie
- 11. Opzeggen lidmaatschappen
- 12. Afhandelen financiële zaken
- 13. Informeren instanties
- 14. Afhandelen nalatenschap
1. Neem de tijd
Je hoeft na een overlijden niet direct in de regelmodus. Dat komt straks wel. Je mag eerst de tijd nemen voor wat er is gebeurd. Het verliezen van een dierbare kan heel heftig zijn en één van de meest verdrietige momenten in ons leven zijn. Wellicht wil je alleen of samen met familie of vrienden eerst stil staan bij wat er is gebeurd. Dat kan en doe dat vooral ook. Pas als je er klaar voor bent, dan ga je een uitvaartbegeleider bellen.
Weet dat je niet alles alleen hoeft te doen. Naast familie, vrienden, buren en kennissen zijn er professionals die je kunnen helpen na een overlijden. Zij begeleiden je tijdens deze moeilijke tijd. In eerste instantie een uitvaartbegeleider en later in het proces bijvoorbeeld een rouwgroep, opruim- of rouwcoach. Vergeet niet dat het heel raadzaam kan zijn om een notaris en andere financieel experts in te schakelen.
Wil je op dit moment contact met je uitvaartbegeleider?
Bas Smit is 24/7 beschikbaar op 06 25 41 14 65
2.Overlijden laten vaststellen
Voordat jouw uitvaartbegeleider, eventueel samen met jou, je dierbare kan verzorgen, kleden en opbaren, moet er een verklaring van overlijden van een arts zijn.
Thuis overleden? Schakel dan de huisarts of huisartsenpost in zodat een huisarts officieel kan vaststellen dat iemand is overleden en wat de doodsoorzaak is. Daarna zal er een verklaring van overlijden worden opgesteld.
Overleden in een verzorgingstehuis, ziekenhuis of hospice? Een medewerker van de instelling schakelt doorgaans een arts in die een verklaring van overlijden opstelt. Vraag de verpleegkundige, verzorgende of vrijwilliger wat de gebruiken zijn in de betreffende instelling.
Overleden onder verdachte omstandigheden of is er sprake van een niet natuurlijk sterfgeval? Wanneer er verdachte omstandigheden zijn bij een overlijden, bel dan direct het alarm nummer 112. De politie zal er dan spoedig zijn. Een niet natuurlijk sterfgeval kan ook een situatie zijn waarbij iemand uit eigen beweging zijn of haar leven heeft beëindigd. Neem dan ook contact op met de politie.
Nadat de verklaring van overlijden is opgesteld kan er een afspraak gemaakt worden met een uitvaartbegeleider. Die zorgt dat alle stappen rond een uitvaart in gang gezet worden. Heb je vragen? Je kan Bas Smit van Bohemen uitvaarten altijd bellen, hij is dag en nacht bereikbaar. Ook als de arts nog niet is geweest kun je bellen met je vragen.
Wil je op dit moment contact met een uitvaartbegeleider?
Bas Smit is 24/7 beschikbaar op 06 25 41 14 65
Wel vragen nog geen verklaring van overlijden? Bellen kan altijd
3. Kies een uitvaartverzorger
In de ideale situatie is er vooraf een keuze gemaakt voor een uitvaartbegeleider. De praktijk wijst uit dat dit niet altijd gebeurt. Het overlijden en verlies van een dierbare is een emotionele rollercoaster. Je bent kwetsbaar omdat je helemaal open staat en je dagelijkse maskers werken even niet. Wees je bewust dat jij mag kiezen welke uitvaartbegeleider jij wilt. Kies voor iemand die bij jou past. Kijk bijvoorbeeld naar de uitstraling van een website, welke woorden en teksten gebruikt een uitvaartbegeleider. Je kan altijd eerst bellen, een telefoontje betekent niet dat je aan iemand vast zit. Wat zegt je gevoel?
Veel mensen denken dat ze geen vrije keuze hebben doordat ze een verzekering hebben. De werkelijkheid is anders. Bij elke verzekering heeft iedereen altijd een vrije keuze. Kies met je hart en niet met je verzekeringsmap. De voor- en nadelen van die keuze zijn per situatie anders. Twijfel je wat het beste bij jullie situatie past? Je kan gerust bellen voor advies.
Kies voor iemand waar jij je goed bij voelt. Dat is belangrijk voor de vervolgstappen. Deze persoon is dicht bij jou en je familie wanneer je kwetsbaar bent. Deze persoon begeleidt een sensitief proces wat je maar één keer kan doen.
4. Laatste verzorging en opbaring
Het eerste wat de uitvaartverzorger zal regelen is het verzorgen van de overledene. Je dierbare wordt gewassen, dat kan ook een rituele wassing zijn. In sommige gevallen wordt dat begeleid door een geestelijk leider of een speciale wasgroep. Wanneer de overledene medische hulpmiddelen in het lichaam draagt dan moeten die verwijderd worden. Vervolgens zal de overledene gekleed worden. Wanneer het passend voor de overledene is kan make-up gebruikt worden.
In ons land is het meest gebruikelijke dat het lichaam tijdens de opbaring gekoeld wordt. Er kan ook gekozen worden voor een lichte vorm van balseming. Het voordeel van balsemen is dat de lichaamstemperatuur minder daalt dan met koelen. Deze vorm van balseming heet thanatopraxie.
Je kiest of je dierbare thuis, in een mobiele rouwkamer of in een uitvaartcentrum wordt opgebaard. Bij een thuisopbaring is de drempel om nog even bij je dierbare te zijn kleiner. Er zijn ook situaties waarbij een uitvaartcentrum juist weer de voorkeur heeft. Bijvoorbeeld tijdens hele warme zomerdagen. De mobiele rouwkamer heeft het voordeel dat het een gekoelde ruimte is en kan geplaatst worden daar waar nodig.
5. Planning
Samen met je uitvaartbegeleider wordt er een planning gemaakt. Een planning voor de komende dagen en voor de dag van de uitvaart. Er wordt een keuze gemaakt tussen begraven of cremeren. Zijn er religieuze wensen? De dag van de uitvaart wordt vastgesteld. Is er een condoleance? Er wordt een eerste schatting gemaakt van het aantal mensen dat komt. Hoe gaat de ceremonie er ongeveer uitzien? De overige wensen worden besproken. Op basis van dat gesprek maakt jouw uitvaartbegeleider afspraken met een uitvaartcentrum, crematorium, kerk, de begraafplaats of een andere (bijzondere) locatie.
6. Uitnodiging maken
Meestal wordt er een rouwkaart gemaakt. Tegenwoordig kan dat ook een digitale kaart zijn. Er is heel veel mogelijk tegenwoordig. Je kan eigen afbeeldingen gebruiken en de vormen van kaarten varieert steeds meer. Onder de uitnodiging valt ook een advertentie in een krant. Sociale media wordt ook steeds vaker ingezet om mensen te informeren. Het is verstandig om mensen om je heen tijdig en juist te informeren. Wanneer ze weten ze waar ze aan toe zijn, dan komen daar minder vragen over en dat geeft rust.
7. Inzicht in de kosten
Na het versturen van de uitnodigingen is het moment dat er inzicht in de kosten gegeven kan worden. Het raamwerk van de uitvaart is gemaakt. Op basis van het raamwerk wordt er een begroting opgesteld en inzichtelijk gemaakt. Je wilt geen vervelende verrassingen na de uitvaart. Een begroting helpt daarbij, het maakt de kosten inzichtelijk. Daarnaast kan er op dit punt nog bijgestuurd worden op de gemaakte keuzes.
8. Aangifte van overlijden
De aangifte van overlijden wordt doorgaans door de uitvaartverzorger gedaan. Wanneer het goed past bij jou rouwproces dan kan je er voor kiezen dat zelf te doen. Het is belangrijk dat er aangifte gedaan wordt. Voor een uitvaart is er altijd een verlof nodig, deze wordt verkregen door aangifte van overlijden te doen. Dat gebeurt in de plaats dat iemand is overleden.
Daarnaast wordt er dan gelijktijdig een akte van overlijden aangevraagd. Een overlijdensakte is een officieel document dat bevestigt dat een persoon is overleden. Het is een belangrijk document dat nodig is voor verschillende administratieve procedures.
Om een overlijdensakte aan te vragen, moet je enkele belangrijke gegevens van de overledene verstrekken, zoals de naam van de overledene, de geboortedatum, de sterfdatum en de plaats van overlijden.
Het is belangrijk om te weten dat een overlijdensakte niet altijd direct beschikbaar is. Het kan enkele dagen duren voordat deze wordt verwerkt en uitgegeven. Om te voorkomen dat je onnodig lang moet wachten op de overlijdensakte, kan deze het beste zo snel mogelijk aangevraagd worden.
Zodra je de overlijdensakte hebt ontvangen, kunt je deze gebruiken voor verschillende administratieve procedures, zoals het regelen van de begrafenis of crematie, het stopzetten van abonnementen en lidmaatschappen en het afhandelen van de erfenis van de overledene. Het is daarom belangrijk om deze stap niet over te slaan en tijdig een overlijdensakte aan te vragen.
9. Invulling geven aan ceremonie
Na de vorige stappen ontstaat er overzicht wat rust geeft. Dat is een goed moment om verdere invulling te geven aan de ceremonie. Stem af wie er gaan spreken op de uitvaart. Als er meer sprekers zijn dan is het raadzaam om de teksten met elkaar af te stemmen. Het is goed om te voorkomen dat je meerdere keren hetzelfde verhaal hoort tijdens de ceremonie. Het is ook mogelijk om een spreker in te huren. Je kan teksten laten opstellen of dat in samenspraak doen. Toevoegen van gedichten is hier ook vaak onderdeel van.
Muziek kan een golf aan emoties oproepen. Soms verwoord het een gevoel veel beter dan woorden kunnen. Muziek maakt een ceremonie persoonlijk wanneer je de overledene herkent in de muziekkeuze. Live muziek of zang kan de belevenis nog intenser maken.
Verder kan je rituelen, tradities of gebruiken toevoegen aan de ceremonie. Voorbeelden hiervan zijn: meegeven van een symbool of voorwerp, het sluiten van de uitvaartkist, leggen van een bloem, aansteken van een kaars of het zelf in- of uitdragen. Het belangrijkste bij het invulling geven aan de ceremonie is dat het passend is en goed voelt.
10. Ceremonie
Dan komt het moment dat de ceremonie wordt uitgevoerd en het daadwerkelijke afscheid een feit is. Het is goed om de tijd te nemen voor de ceremonie en die dag. Er komt veel op je af en het is vaak een emotionele dag, dat kost heel veel energie.
Een ceremonie wordt vaak afgesloten met een samenzijn. Er wordt wat gedronken en soms wat gegeten. Dat onderdeel van het afscheid moet je niet onderbelicht laten. Als er de tijd voor genomen wordt kunnen er verhalen over je dierbare gedeeld worden of anekdotes. Dat kan heel heilzaam werken. Vergeet daarom niet om aan dat onderdeel aandacht te schenken. Neem hier de tijd voor.
Na de uitvaart moeten er veel andere zaken worden afgehandeld, zoals het opzeggen van abonnementen, het afhandelen van juridische kwesties en het regelen van de erfenis. Het kan een overweldigende taak lijken, maar door stap voor stap te werken en hulp te vragen wanneer dat nodig is, kun je ervoor zorgen dat alles soepel verloopt en dat je de tijd hebt om te rouwen en te herstellen.
11. Opzeggen van lidmaatschappen
Na het overlijden van een dierbare kan het opzeggen van abonnementen, lidmaatschappen en contracten een tijdrovend proces zijn. Het is wel belangrijk om deze op te zeggen om onnodige kosten te voorkomen.
Allereerst is het belangrijk om na te gaan welke abonnementen, lidmaatschappen en contracten de overledene had. Ga hiervoor door de post en bankafschriften heen, en neem contact op met bedrijven waarvan je niet zeker bent.
Een aantal zaken zullen automatisch beëindigen doordat er een wijziging is gedaan in de gemeentelijke basisadministratie in de vorm van aangifte van overlijden.
Voor sommige abonnementen en lidmaatschappen kan je online opzeggen, voor anderen is een brief of telefoontje nodig. In het geval van contracten, zoals huur- of telefoonabonnementen, kan het nodig zijn om bewijs van overlijden te overhandigen in de vorm van de akte van overlijden. Denk eraan dat je of de digitale variant stuurt of een kopie van het origineel. Het origineel wil je behouden, wellicht ben je het later nog nodig.
Het is ook belangrijk om na te gaan of er nog openstaande rekeningen zijn en deze te betalen om verdere incassokosten te voorkomen. Het kan handig zijn om een aparte bankrekening te openen voor alle financiële zaken van de overledene om het overzicht te behouden. Het opzeggen van abonnementen, lidmaatschappen en contracten kan een emotionele taak zijn, maar het is wel een belangrijke stap in het afhandelen van de nalatenschap na een overlijden.
Elke situatie is anders de rijksoverheid heeft daar een handige tool voor ontwikkeld. Je vult deze in en daaruit komt naar voren welke stappen voor jou situatie van toepassing zijn.
12. Afhandelen van financiële zaken
Na het overlijden van een dierbare is het meestal nodig om de financiële zaken af te handelen. Dit kan een lastige taak zijn voor nabestaanden, vooral als zij niet bekend zijn met de financiële situatie van de overledene. Het is belangrijk om deze zaken zo snel mogelijk af te handelen om onnodige kosten en problemen te voorkomen.
Het is het belangrijk om eventuele verzekeringen af te handelen. Denk hierbij aan uitvaartverzekeringen, levensverzekeringen en andere verzekeringen die de overledene had afgesloten. Neem contact op met de verzekeraar(s) om dit af te handelen. De uitvaartbegeleider zal vragen naar een uitvaartverzekering, die handelt de zaken voor die verzekering af. Kom je er in een later stadium achter dat er toch een uitvaartverzekering is, laat het je uitvaartbegeleider weten.
Ook moeten bankzaken worden afgehandeld. Het is belangrijk om alle bankrekeningen van de overledene te sluiten om te voorkomen dat er onrechtmatig gebruik van wordt gemaakt. Neem contact op met de bank en bespreek wat er moet gebeuren met de rekeningen na het overlijden. Soms is het nodig om een verklaring van erfrecht te overleggen om toegang te krijgen tot de rekeningen van de overledene.
evenals de belastingzaken van de overledene. Als nabestaande ben je verantwoordelijk voor het doen van de laatste aangifte inkomstenbelasting voor de overledene. Het kan verstandig zijn om hiervoor een belastingadviseur in te schakelen om zeker te zijn dat alles correct wordt afgehandeld.
Het afhandelen van financiële zaken kan een complexe taak zijn, maar het is belangrijk om het secuur te doen. Door deze zaken goed af te handelen, kunnen nabestaanden onnodige problemen voorkomen en kan er rust ontstaan in een moeilijke tijd.
13. Informeren van instanties
Wanneer een dierbare overlijdt, is het belangrijk om de juiste instanties en organisaties te informeren over het overlijden. Dit zorgt ervoor dat je de nodige stappen kunt nemen om de nalatenschap van je dierbare te regelen. De gemeente is een belangrijke instantie die je moet informeren over het overlijden van jouw dierbare. Dit is belangrijk omdat de gemeente verantwoordelijk is voor het opstellen van de overlijdensakte. Dit document is nodig om bepaalde zaken te regelen, zoals de begrafenis of crematie, het opzeggen van abonnementen en het afhandelen van bankzaken.
Daarnaast moet je ook de uitkeringsinstantie op de hoogte stellen van het overlijden. Als de overledene een uitkering ontving, moet deze worden stopgezet en de uitkeringsinstantie moet worden geïnformeerd over het overlijden. In sommige gevallen kan er recht zijn op een nabestaandenuitkering. Het is daarom belangrijk om deze informatie door te geven, zodat er indien nodig stappen kunnen worden genomen om de uitkering aan te vragen.
Het informeren van instanties kan een emotioneel proces zijn, maar het is belangrijk om deze stappen te nemen om de nalatenschap van jouw dierbare op een juiste manier af te handelen. Het kan handig zijn om een lijst bij te houden van de instanties die je hebt geïnformeerd, zodat je een overzicht heeft en niemand vergeet.
14. Afhandelen van nalatenschap bij overlijden
Na het overlijden van een dierbare is het afhandelen van de nalatenschap een belangrijke stap. Dit kan een complex proces zijn en vaak is het nodig om professionele hulp in te schakelen van een notaris of advocaat om de zaken goed te regelen.
De eerste stap is het opstellen van een testament, indien deze er nog niet is. In het testament staat beschreven wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis verdeeld wordt. Als er geen testament is opgesteld, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis verdeeld wordt.
Vervolgens moet er een verklaring van erfrecht worden opgesteld door een notaris. Hiermee kan worden aangetoond wie de erfgenamen zijn en wie bevoegd is om de nalatenschap af te handelen.
Daarna moet er een inventarisatie worden gemaakt van de bezittingen en schulden van de overledene. Dit kan onder andere gaan om het huis, auto, bankrekeningen, verzekeringen, enzovoort. De schulden moeten worden betaald en de bezittingen moeten worden verdeeld onder de erfgenamen.
Als er conflicten ontstaan tussen de erfgenamen, kan een mediator of advocaat worden ingeschakeld om te helpen bij de afwikkeling van de nalatenschap en erfenis. Het afhandelen van een nalatenschap kan een lang proces zijn, maar het is belangrijk om alles goed te regelen zodat er geen onduidelijkheden ontstaan.
Belangrijke tips, adviezen en ondersteuning voor nabestaanden
Het verlies van een dierbare is een van de meest pijnlijke en uitdagende momenten in het leven van een mens. Het kan een tijd zijn van grote onzekerheid en verdriet. Het is belangrijk om te weten dat je niet alleen bent in deze moeilijke periode en dat er hulp en ondersteuning beschikbaar is voor nabestaanden.
Een van de belangrijkste tips is om open en eerlijk te communiceren met jouw vrienden en familie. Zij kunnen u helpen bij het nemen van beslissingen en kunnen je emotionele steun bieden. Het is ook belangrijk om jezelf de tijd te geven om te rouwen en verdriet te verwerken.
Er zijn ook tal van organisaties die ondersteuning bieden aan nabestaanden. Zo zijn er bijvoorbeeld rouwverwerking-groepen waar je met lotgenoten kunt praten over je ervaringen en gevoelens. Er zijn ook professionele therapeuten die je kunnen helpen bij het omgaan met jouw verdriet en emotionele pijn.
Ten slotte is het belangrijk om te onthouden dat het proces van rouw en verdriet verschillend is voor iedereen en dat er geen juiste manier is om te rouwen. Het is belangrijk om te doen wat voor jou goed voelt en om hulp te zoeken wanneer je dat nodig heeft.
Onthoud dat je niet alleen bent in deze moeilijke periode. Er is hulp en ondersteuning beschikbaar voor nabestaanden en er zijn tal van manieren om te leren omgaan met jouw verdriet en pijn.
Ten slotte
We hopen dit stappenplan bij overlijden nuttig is voor iedereen die een dierbare heeft verloren. Het overlijden van een naaste is een moeilijke en verdrietige tijd. Wanneer je niet weet wat je te wachten staat kan dat verwarrend zijn. Onze handleiding helpt je bij het afhandelen van de belangrijke zaken die moeten worden geregeld na het overlijden van een dierbare. We hopen dat dit overzicht met wat te doen bij overlijden je door dit moeilijke proces kan helpen en dat je een beetje meer rust en gemoedsrust hebt in deze moeilijke tijd. Vergeet vooral niet dat je 24/7 kan bellen met je vragen, Bas helpt je verder.
Wil je Bas zijn columns lezen? lees verder
